Eski Masaüstü Görünüm

Yazılı Kaderin İki Boyutu


Değerli Abim Selamaleyküm.

İmran B.Husayn'dan rivayet edilen bir hadiste; "Bir adam 'Ey Allah'ın resulu, cennet ve cehennem ehlinin kim olduğu bilinebilir mi?' diye sorar. Hz peygamber (s.a.v.) de 'Evet bilinebilir.' diye cevap verir. 'O halde neden amel ediyoruz?'. Hz peygamber (s.a.v.) 'Herkes ne için yaratıldıysa onun için amel eder.' demiş."...

Benim kıt anlayışımla kafama takılan soru, o halde intihar eden, adam öldüren vs. kötü amellerde bulunanların ameli belli miydi ki bu kötü işleri yaptılar?

Kulluk fıtratına uymayan bu amellerin sorumlusu yine kendisi mi oluyor?

Haluk EFE

Ve aleykümselam Haluk
"Cennet ve cehennem ehlinin kim olduğu bilinebilir mi?" sorusu Efendimiz (s.a.v.) tarafından halk değil Hak boyutundan cevaplanmış bir sorudur. Kendi akibetlerinden endişe ederek müslümanca ölme duasında bulunan peygamberler de dahil olmak üzere hiç kimse imtihan hayatı devam ederken kendisinin veya bir başkasının akibetini (Ebu Leheb'de olduğu gibi vahiyle haber verilmemişse) bilemez. Ancak evvel ve ahir ilmine sahip olan, geçmiş ve geleceği aynı anda gören Rabbimiz herkesin (izin verdiği çerçevede) ne yapıp-ne yapmayacağını önceden bildiği için yaşanmış ve yaşanacak her şeyi Mübin bir Kitab olan Levh-i Mahfuz'da kayıt altına almıştır. Nitekim bu konuyla ilgili birçok ayet-i kerime bulunmaktadır;

Yerde ve sizin nefislerinizde başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, Biz onu yaratmadan (gerçekleştirmeden) önce bir Kitab'ta (yazılmış) olmasın. Şüphesiz bu Allah'a göre kolaydır. (57-Hadid 22)

Bu ve aynı konudaki benzer ayetleri dikkate alarak yaşanmış ve yaşanacak her şeyin önceden yazılmış olması gerçeğini İlahi boyuttan değerlendirdiğimiz zaman şimdiki zamanda gerçekleşen hiçbir şeyin Rabbimiz katında yeni bir gelişme olarak algılanmadığını, bunun zaten önceden bilinip-akibetinin de önceden takdir edildiğini ve İlahi düzende sürpriz veya beklenmedik hiçbir gelişme olamayacağını anlayabiliriz.

Yaşanmış ve yaşanacak her şeyin önceden yazılmış olması gerçeğinin yani bireye yansıyan tanımıyla kader meselesinin müslümanlar arasında asırlardır devam eden bir tartışmaya dönüşmesi ise genel olarak iki boyuttan değerlendirilmesi gereken bu meselenin (tarafların tercihine göre) tek boyuttan yorumlanmasından kaynaklanmaktadır. Bilinmelidir ki her insanın kaderinde yazılı olan şeyler, biz insanların açısından ihtiyari ve gayriihtiyari olmak üzere ikiye ayrılır. Mesela herhangi bir insan evden çıktığı zaman o gün nelerle veya hangi olaylarla karşılacağını genel olarak kendisi belirleyemez. Kaderinde yazmasına rağmen kendi ihtiyarında olmayan yani kendisinin belirlemediği bu boyut, o kişi için kaderinin takdir boyutu olduğundan bu gayriihtiyari boyuttan sorumlu tutulmayacak ve "O şeyle veya o olayla neden karşılaştın?" sorusuyla hesaba çekilmeyecektir.

Fakat bu kişi gayriihtiyari olarak o olayla karşılaştıktan sonra bir ihtiyar yani bir tercih hakkına sahip olmakta ve o olay karşısında tercih ettiği tepkiyi veya tepkisizliği vermektedir. İşte kaderimizde yazılı olan şeylerin ihtiyari olan yani kendimizin müessir olduğumuz bu boyutu, kulluk sorumluluğumuz çerçevesine giren ve hesaba çekileceğimiz boyutudur. O olay karşısında hangi tavrı tercih edeceğimiz Rabbimiz katında önceden bilindiği için Kitab'da yazılmış ve biz daha yaratılmadan kaderimizde yer almıştır. Burada anlamamız ve tekrar tekrar altını çizmemiz gereken gerçek, bizler söz konusu olay karşısında kaderimizde yazdığı için o tavrı göstermiyoruz, o tavrı göstereceğimiz Rabbimiz katında önceden bilindiği için kaderimizde yazmaktadır.

Kaderimizin gayriihtiyari yani takdir boyutunda karşılaştığımız ve karşılaşacağımız şeyler kişilere ve kişilerin önceden yaptıklarına göre değişebilen şeyler olmasına rağmen kaderimizin bu İlahi takdir boyutunda kesinlikle ve kesinlikle zulüm yoktur. Yüzünü Allah'a dönen insanlar için kaderin İlahi takdir boyutu her zaman hayır olduğu gibi diğer insanlar için de Sünnetullah'ın (yani kişi ne yaparsa-neyle karşılaşır gerçeğinin adil veya rahmetli bir karşılığının) dışında değildir.

Bir insan olarak yaşadığımız yazılı kader meselesi bu iki ayrı boyuttan tanımlandığı zaman asırlardır sürdürülen bir çok tartışma temelsiz kalacak, "İnsan kendi kaderini kendi yazar" diyenler kaderin gayriihtiyari olan takdir boyutunda müessir olamayacaklarını anlayacakları gibi, "İnsan kaderin önünde, rüzgarın önündeki kuru bir yapraktır" diyerek bütün yaptıklarını yazılı kadere nisbet edenler de kaderin ihtiyari boyutunda müessir olduklarını yani kendi tercihlerini kendi belirlemelerine göre yaşadıklarını ve bu nedenle sorumlu olacaklarını farkedebileceklerdir.

Hidayet duasıyla..

24 Haziran 2014
Mehmed ALAGAŞ



Yorum Yap


Yorumlar yeniden eskiye doğru sıralanmıştır.
Sıralamayı çevirmek için tıklayınız.

Zeyd Can
02-08-2022 22:14
#5441
Kader ve Zaman

Selamaleykum,

Mehmet Çiçek kardeşimizin sorusu vesilesiyle ALAGAŞ hocamızın kader ile ilgili kısa açıklamasını ve yorumları yeniden okuyunca kendisini sevgi ve muhabbetle, rahmet duası ile bir kez daha yadettim..

İstisnalar koyarak genel düzlemde kısaca yaptığı açıklama zihinlerdeki ifrat ve tefrit noktasındaki kader algısını Kur'an'i bir çizgiye davet etmekte. Ve öyle zannediyorum ki bu davete icabet etmenin anahtarı da ZAMAN.! Zaman denen şeyi dikkate almadan Kader meselesini anlamaya çalışmak insanı kısır bir döngünün içine sokup kısır bir görüşe itebiliyor.. Zira anlaşılmaya çalışılan şey zamandan ve mekandan münezzeh olan Rabbimizin zamana ve mekana muhtaç olan bizler hakkındaki takdiridir..!


Mehmet Çiçek
29-07-2022 14:00
#5438
Sure: 91-Şems Suresi Ayet: 8

Selamün aleyküm.
Sorum şu:
Bizim talebimiz doğrultusunda Allah cc kader yaratır. Doğru mu? Değilse bizi aydınlatırsanız sevinirim.


insandergisi.com :

Ve Aleykümselam Mehmet Kardeşimiz,

Şems Suresi'nin 8. ayetiden hareketle gönderdiğiniz bu soruyu, ilgili konu başlığında (Yazılı Kaderin İki Boyutu) yayınlamayı uygun bulduk.

7- Nefse ve onu düzenleyip-biçimlendirene (91-Şems 7)
8- Sonra ona fücrunu (günah ve kötülüğünü) ve takvasını (ondan sakınmasını) ilham edene (andolsun ki) (91-Şems 8)
9- Onu arındırıp-temizleyen gerçekten felah (kurtuluş) bulmuştur. (91-Şems 9)
10- Ve onu (kötülükle ve haksız savunuyla) örtüp-saran da ziyana-yıkıma uğramıştır. (91-Şems 10)

Burada, nefsimize verilen iki hususiyetten yola çıkarak (fücur ve takva), günah işlemek istersek buna göre, hayır işlemek istersek de buna göre bir kaderin yaratıldığını düşündüğünüzü anlıyoruz. Yorumunuz kısmen doğru olsa da sorunuzun cevabına kısaca "doğru değil" diyebiliriz çünkü kaderimizin yaratılması (yaşadıklarımız ve yaşayacaklarımız) sadece bizim tercihlerimize değil, Rabbimizin bizim hakkımızdaki tasarruflarına da bağlıdır. Bilinç ve irademiz dahilinde işlediğimiz fiillerde nefsimizin fücuru ve takvamız hayır-şer yönünden belirleyici olmakla birlikte, Rabbimizin -bilgi ve irademiz dışında- hakkımızda imtihan gereği takdir ettiği veya dünyevi ceza/mükâfat olarak takdir ettiği durumlarla da karşılaşabiliriz. İşte bütün bu durumlar kaderimizi oluşturmaktadır yani kaderimizin yaratılmasında "bizim talebimiz" tek belirleyici değildir.

Konuyla ilgili olarak, rahmetli Mehmed Alagaş hocamızın bu başlıktaki kısa ve öz yazısını da dikkatle okursanız, meseleyi anlaşılması gerektiği gibi anlayabileceğinizi ümit ediyoruz.

Selametle.. 


Mehmed Alagaş
07-07-2014 00:07
#639
Ve aleykümselam Mehmet kardeşim

Kader meselesini iki boyuttan tanımladığımız zaman elbetteki bizlerin müessir olduğu ihtiyari boyutta tüm yaptıklarımızı sorgularken, bizlerin müessir olmadığı gayri ihtiyari boyutta karşılaştıklarımızın da İlahi takdir olduğunu bilerek iman edeceğiz. Kader meselesinde bu bilinçli tasnifi yapan müslümanlar kendilerinin müessir olduğu boyutta yaptıkları bir yanlışı Allah'ın takdirine nisbet ederek "Ben bu yanlışı kaderimde yazıldığı için yaptım" diyemeyecekleri gibi; kendilerinin müessir olmadığı boyutta İlahi takdir gereği karşılaştıkları şeyleri de kendilerine nisbet ederek "İnsan kendi kaderini (tümüyle) kendi yazar" diyemeyecekler ve yazılı kaderin İlahi takdirle ilgili bu boyutunu Rablerinden bilerek iman edeceklerdir. Nitekim yukarki yazıda zikrettiğimiz ayetin devamında bu gerçeği görmemiz mümkündür.,

"Yerde ve sizin nefislerinizde başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, Biz onu yaratmadan (gerçekleştirmeden) önce bir Kitab'ta (yazılmış) olmasın. Şüphesiz bu Allah'a göre kolaydır. (Allah bunu) elinizden çıkana üzülmeyesiniz ve size verdikleriyle de şımarmayasınız (diye bildirmektedir). Allah, kendini beğenip böbürleneni sevmez. (57-Hadid 22.23)"

Gayet iyi bilinir ki İlahi bir takdir gereği karşılaşılan bir olay üzerine üzülme veya şımarma nedeni, kişilerin bu gibi olayları sadece kendilerinden bilmelerinden kaynaklanır. Oysa meselenin İlahi takdir boyutu dikkate alınıp, Rabbimize ait olan bu İlahi takdir boyutuna iman edildiği zaman üzülme veya şımarma nedenleri bu iman ölçüsünce küçülür.
Dua ile..
Mehmet Kasım
06-07-2014 22:58
#638
peki ya kadere iman meselesi

allahın selamı sizin ve tüm müslümanların üzerine olsun muhterem hocam. kuranda belirtilen imanın şartları arasında kadere iman yok iken şartın hadislerde olduğu, hatta sözkonusu hadis buharide 6 iken müslimde kuranda sıralandığı gibi 5 olduğu söyleniyor. kadere iman derken bizde oluşacak şuur nedir? imanın şartımıdır, değilmidir? ihtilafların bittiği, kuran çatısı altında birleşeceğimiz günlere kavuşmak dileğiyle allaha emant olunuz.
Mehmed Alagaş
02-07-2014 23:04
#631
Ve aleykümselam Fatma kardeşim.

Ayetler ışığındaki örneklendirmelerle geniş bir kitab hacminde sunabileceğimiz bu meseleyi yedi paragraflık bir özetlemeyle vermeye çalıştık. Ki bu meselenin dallarında bazı istisnalar söz konusu olsa da, meselenin gövdesi bu kısa özetimizde kendini göstermektedir. Anlayışın için teşekkür ediyor ve kalbi dualarına amin diyorum.
Fatma Şancı
02-07-2014 13:27
#630
Allah razı olsun Mehmet hocam. Kader konusunu gayet açık ve çok iyi anlaşılır bir yorum getirmişsiniz. Bizde oldukça istifade ettik. Rabbim bizleri, karşılaştığımız her olayda Allah'ın rızasını önceyelen kullarından kılması ve Rabbimiz karşısında mahcup düşürmeyecek bir amel defterimizin olması duasıyla. Selam ve dua ile kalın değerli hocam.
Haluk Efe
24-06-2014 10:35
#611
Zaman ayırdığın için Teşekkür ederim Mehmed abi. Rabbim tüm sıkıntılarını gidersin inşaallah.


Güvenlik Kodu (*)
İşlemin sonucunu aşağıya yazınız : 29 çarpı 2 = ?


(*) Zorunlu

LÜTFEN DİKKAT:
IP numaranız kaydedilmektedir. Yorumlarınız sebebiyle ilgili kişi ve kurumların yasal işlemler başlatabileceğini unutmayınız. Aşağıdaki sebeplerle yorumlarınız onaylanmayacaktır.
  • Küfür, hakaret, tehdit, rencide edici ifadeler
  • İnançlara saldırı
  • Büyük harflerle yazılmış cümleler